روانشناسی شخصیت ٢

نگرانَی شما را بیمار مي کند، اضطراب شما را عصبي مي کند، ترس مي تواند شما درست در ھمان

جايي که قرار داريد فلج کند و اين احساسات روي ھم رفته چندان خوشايند به نظر نمي رسند. اينطور

نیست؟ البته نکته جالب اين جاست که اين احساسات معمولا موقتي ھستند و خیلي زود از ھم

مي پاشند. اگرچه شرايطي وجود دارد که در آن وجود نگراني، اضطراب و ترس ھمیشگي شده و

باعث بروز نوعي بیماري به نام پارانويا مي گردد. قرار گرفتن در چنین وضعیتي کشنده است.

بیش از اندازه بدگمان ھستید آيا کسي در گذشته شما را مخاطب عبارت "تو خیلي پارانويايي" ھستي

قرار داده است؟ در حال حاظر بسیاري از ما دچار اين بیماري ھستیم اما در بعضي افراد پارانويا به صورت

يک بیماري مزمن در مي آيد. اکثريت افراد براي مدت زمان بسیار کوتاھي دچار کج خیالي و کژپنداري

مي شوند و بعد از چندي به موقعیت نرمال و آرام قبل باز مي گردند. ھرچند براي عده اي بیماري در سراسر

زندگي وجود خواھد داشت. خوب، پارانويا دقیقا چیست؟ دايره المعارف الکترونیکي کلمبیا در چاپ ششم خود

پارانويا را اين چنین تعريف کرده است: "به وجود آمدن افکار و تصورات غلط محکم، تغییر ناپذير، و تثبیت شده

اي از آزار و اذيت و يا بزرگي و شکوه." اين مسئله معمولا در مورد اشخاصي معنا پیدا مي کند که نسبت به

افراد، اشیاء، و يا به طور کلي جامعه احساس بدگماني پیدا مي کنند. بايد توجه داشت که سوء ظن به

تنھايي باعث ايجاد پارانويا نمي شود به ويژه اگر بر اساس تجربیات شخصي و يا تجربیاتي که ديگران با شما

در میان گذاشته اند باشد. مشکل زماني به پارانويا تبديل مي شود که شک و ترديدھا بي پايه و اساس مي

شوند. بیماري در مراحل اولیه خود تاثیر ناچیزي بر زندگي افراد مي گذارد و حتي مي توان گفت که در ابتدا

ھیچ نوع تاثیري ندارد، اما حالت شديد آن زندگي فرد را زجرآور مي سازد و او قادر نیست که از شدت استرس

دست به ھیچ کاري بزند؛ در اين شرايط احتمال اينکه بیماري ھاي ديگري سلامت فرد را به مخاطره بیندازند

زياد است. براي مردھاي مسن تر اين مشکل مي تواند کلیه جوانب زندگي آنھا را تحت الشعاع قرار دھد،

چراکه استرس بي حد و حصر آنھا را به سمت سکته قلبي مي کشاند.

تشخیص مشکل

 

٣ نوع پارانويا وجود دارد: اختلال ھويتي، اختلال در افکار و تخیلات و شیزوفرني. در اينجا علائم اين ٣ نوع

بیماري براي شما ذکر شده و مي توانید با اتکا به اين نشانه ھا تشخیص دھید که آيا خودتان و يا کسیکه

دوستش مي داريد از اين بیماري رنج مي برد و يا خیر:

اختلال ھويتي

زماني بروز مي کند که شخص بدون وجود ھیچ گونه دلیلي نسبت به زندگي اجتماعي، شغلي و خانوادگي

خود سوء ظن پیدا مي کند. بايد مراقب اين علائم باشید:

بدگماني

چنین افرادي ھمیشه در حالت تدافعي به سر مي برند و جھان براي آنھا به منزله محیط خطرناکي است.آنھا

فقط شک و ترديدھاي خاص خودشان را قبول دارند و به ھیچ وجه با دلیل و منطق نمي توان آنھا را راضي

نمود و ھمیشه با عقل و منطق در ستیز ھستند. اين تئوري به نام "توطئه چیني" کلاسیک شناخته مي

شود. زماني که شخص به يک موفعیت تازه مثل شغل جديد رابطه اي جديد و .. وارد مي شود در يک لاک

دفاعي به سر مي برد. اين حالت تا زماني وجود دارد که شخص بتواند خود را با شرايط موجود وفق دھد و پايه

ھاي ترس خود را از بین برد. افرادي که دچار پارانويا ھستند به سختي مي توانند از ترس ھاي خود دست

بکشند.

حساسیت بیش از اندازه

افرادی که به پارانویا مبتلا ھستند معمولا بیش از اندازه به ھشدارھا و اخطارھا توجه می کنند. آنھا انتقاد را

به سختی قبول می کنند، ھمیشه در حالت تدافعی به سر می برند، و افراد ستیزه جویی ھستند.

آرام و کناره گیر ھستند

افراد پارانویایی تا آنجایی که امکان داشته باشد خود را از سایر افراد جامعه جدا می کنند. زمانی که در یک

جمع قرار می گیرند سعی می کنند در گوشه ای آرام بنشینند تا مبادا کسی متوجه حضور آنھا شود. چھره

ھای آنھا معمولا سرد و بیروح است و ھیچ نوع احساسی از خود نشان نمی دھند.

اختلال در افکار و تخیلات

این افراد به ندرت افکار درست را قبول می کنند، تصورات خود را با ھیچ کس در میان نمی گذارند، به آسانی

تغییر نمی کنند و قابل اصلاح نمی باشند. این نوع پارانویا از نوع قبلی حادتر است و شخص را ناتوان تر و

ضعیف تر می کند. در این شرایط ٥ نوع از اوھام پوچ وجود دارد که آنھا را رھا نمی کند: زجر و عذاب

افرادی که دارای اختلالات ھویتی ھستند تصور می کنند که ھم قطارانشان آنھا را به تمسخر می گیرند اما

کسانی که دچار اختلات افکار و تخیلات ھستند تصور می کنند که تمام دنیا برای آزار و اذیت آنھا بسیج شده

اند و قصد شکنجه دادنشان را دارند. حسادت

باید اعتراف کرد این نوع از اوھام بیشتر در خانم ھا بروز می کند تا آقایون، البته نمونه ھایی نیز وجود دارد که

در آن مردھا دچار رشک و حسد می شوند و ھمگان را مورد اتھام قرار می دھند.

اوھام شھوانی

این دسته از افراد تصور می کنند که عاشق کسی شده اند که فرا انسانی است و دارای خصوصیاتی است

که ھیچ یک از انسان ھای دیگر دارای آن ویژگی ھای خاص نمی باشند.

خودبزرگ بینی

خوب، شاید ھمه ما چنین احساسی را حداقل یک یا دوبار در طول زندگی خود تجربه کرده باشیم (پس شاید

نام اختلال در وھم و خیال را نتوان بر روی آن گذاشت.) افرادی ھستند که با جدیت تمام تصور می کنند که

دارای قدرت ھای باورنکردنی ھستند و بر روی افراد دیگر سلطه دارند (می توانند بیماران را شفا دھند، صلح

ایجاد کنند، بر کشوری حکمفرمایی کننند و غیره..) اوھام جسمانی

نام دیگر این مشکل روانی مالیخولیا است. این دسته از افراد تصور می کنند که در بدن و یا سلامت جسمانی

آنھا ھمواره مشکلاتی وجود دارد. آنھا حتی اگر از سلامت کامل نیز برخوردار باشند باز ھم این تصور غلط

دست از سر آنھا بر نمی دارد. اسکیزوفرنی

این افراد ھمواره دچار توھم بوده و دارای افکار عجیب و غریبی می باشند. در افکار خود ھمیشه یک موضوع

شخصی را دنبال می کنند. آنھا اصواتی را می شنوند که به گوش دیگران نمی رسد و اعتقاد دارند که کسی

افکارشان را کنترل می کند و یا از طریق رسانه ھای گروھی به گوش ھمه می رسد. پس از گذشت زمان

اندکی آنھا زندانی ذھنشان می شوند که می تواند منجر به بروز سایر بیماری ھای روانی در شخص شود.

عادات زندگی شما، ذھن شما

 

بعضی از افراد بیش از سایرین در معرض ابتلا به پارانویا قرار دارند. افرادی که در محیط ھایی با فشار و

استرس بالا زندگی می کنند و یا مشغول به کار ھستند بیش از دیگران دچار بدگمانی و سوء ظن می شوند.

این فراد شامل مھاجرین، گروه ھای اقلیت، اسیران جنگی، سربازھا، کارگاه ھای پلیس، سیاستمداران، وکلا

و آموزگاران می باشد. البته باید توجه داشت که ممکن است پارانویا به دلیل عوامل وراثتی بروز کند و

تشویش و استرس تنھا به عنوان جرقه آن باشند. درمان

برای درمان این مشکل دو نوع مداوای مختلف وجود دارد: یکی روان درمانی و دیگری معالجه از طریق مصرف

دارو (مصرف آنتی سایکوتیک) می باشد. اگر شخصی را می شناسید که دچار این بیماری است بھتر است تا

زمانیکه مطمئن نشده اید که آنھا قرص خود را بلعیده اند ترکشان نکنید، زیرا در بسیاری از موارد قرص را در

گوشه دھان خود پنھان می کنند و زمانی که آنھا را ترک کردید دارو را به بیرون از دھان خود پرتاب می کنند.

آیا تصور می کنید که این بیماری تنھا برای "دیگران" اتفاق می افتد. این بیماری ممکن است در ھر زمانی

برای ھر کسی روی دھد. نکته مھم این است که بتوانید مشکل را پیش از اینکه غیر قابل بررسی گردد،

تشخیص دھید. ھیچ موقع برای کمک خواستن دیر نیست به ویژه از خانواده و دوستان. آنھا در سخت ترین

شرایط در کنار شما باقی می مانده و از شما حمایت می کنند.